BMS battery คืออะไร เลือกใช้อย่างไร พร้อมการทดสอบ

BMS ย่อมากจาก Battery Management System มีหน้าที่เป็นตัวป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดจากแบตเตอรี่ โดยมีหน้าที่ตัดไฟจากวงจรเมื่อมีการชาร์จเต็มแล้ว หรือเมื่อแบตเตอรี่ก้อนใดก้อนหนึ่งใกล้หมด

อีกหน้าที่นึงที่มีความสำคัญคือการตัดวงจรเมื่อมีการชาร์จหรือการใช้แบตเตอรี่ด้วยกระแสเกินกว่าที่ BMS จะรับได้ รวมถึงการตัดเมื่อทำการชาร์จที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศา (ไม่ได้มีฟังก์ชั่นนี้ทุก BMS) เพื่อเป็นการป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดจากแบตเตอรี่เช่นกัน

สารบัญ

บทความต่อไปนี้ ผมสรุปมาจากคลิปด้านล่างครับ ใครขี้เกียจอ่านก็ฟังในคลิปเอานะ ใครอยากฟังใน Youtube เข้าไปฟังได้ที่ “BMS battery คืออะไร เลือกใช้อย่างไร พร้อมทดสอบการใช้งาน”

ถ้าใครคิดว่ามีประโยชน์ อยากสนับสนุน ฟังสาระดีๆ ช่วยกด Like กด Share กด Subscribe

 ให้ผมด้วยนะ

BMS ราคาเท่าไหร่

ก่อนอื่นผมขออธิบายทฤษฎีก่อน และหลังจากนั้นผมจะขอพาไปทดสอบให้ดูหน้าที่ของมัน ให้เห็นกันชัดๆไปเลยว่ามันทำงานกันอย่างไร

เมื่อหลายปีที่ผ่านมา ราคาของ BMS ยังค่อนข้างสูงอยู่ แต่พอพี่จีนของเราเริ่มมาโฟกัสเรื่องของแบตเตอรี่ ทำให้ BMS ราคาถูกลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งในปัจจุบัน เหลือราคาอยู่ 300-400 บาท (จริงๆแล้ว ตัวละ 100บาท ก็มีนะ แต่ยังไม่มั่นใจในคุณภาพเท่าไหร่)

ส่วนตัวยี่ห้อที่ผมนิยมใช้มากที่สุดคือ BMS ยี่ห้อ Daly ซึ่งในปัจจุบันเริ่มมียี่ห้ออื่นๆเข้ามาในตลาดเยอะขึ้นเรื่อยๆ แต่ราคายังสูงกว่า Daly และด้วยความที่ Daly มีคนใช้ค่อนข้างแพร่หลาย และด้วยราคาของมันที่เรียกว่าค่อนข้างถูก ซึ่งหากถามเรื่องความคุ้มค่า ผมคงต้องให้ Daly เป็นอันดับ 1 ในปัจจุบัน

BMS ราคา

หน้าที่ของ BMS

หน้าที่หลักๆของ BMS คือการตัดวงจรทั้งหมด เมื่อแบตเตอรี่ก้อนใดก้อนหนึ่งหมด หรือก้อนใดก้อนหนึ่งถูกชาร์จเต็ม เพื่อป้องกันแบตก้อนนั้นๆเกิดการเสื่อมสภาพ

อีกหน้าที่หนึ่งคือ การป้องกันการชาร์จ หรือการใช้แบตเตอรี่ด้วยกระแสที่สูงจนเกินไป ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อแบตเตอรี่ หรืออาจทำให้เกิดการเสื่อมสภาพของแบตที่เร็วขึ้น

แต่ต้องเน้นย้ำว่า เราต้องคำนวณ BMS ให้ถูกต้องกับขนาดของแบตของเราด้วย เช่น แบตของเรา 50Ah สเปคแบตของเราอยู่ที่ 2C แปลว่าเราใช้กระแสของแบตได้ที่ 100Ah ดังนั้น BMS ของเราก็ไม่ควรมี Discharge rate ที่สูงกว่า 100Ah ด้วยเช่นกัน

การเลือกใช้ BMS

หน้าที่สุดท้ายของ BMS คือการหยุดการชาร์จเมื่ออุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศา ซึ่งฟังก์ชั่นนี้ไม่ได้มีทุก BMS โดยส่วนมากจะเจอแต่ BMS ที่มีราคาสูงหน่อย อย่างเจ้า Daly รุ่นปัจจุบันก็ไม่มีฟังก์ชั่นนี้นะ แต่ส่วนตัวไม่คิดว่ามีปัญหามากเนื่องจากบ้านเราแทบจะไม่มีสภาพอากาศแบบนั้น

ติด BMS แล้วยังต้องบาลานซ์แบตหรือไม่

ต้องบอกก่อนว่าบางคน งง ระหว่าง BMS กับ Active Balance ซึ่งจริงๆเป็นคนละตัวกัน แต่ BMS ที่มีการทำงานเป็น Active Balance ผสมอยู่ด้วยก็มี แต่สำหรับเจ้า Daly เป็น Passive Balance ซึ่งผมไม่แนะนำให้ไปคาดหวังอะไรกับมันมาก เนื่องจากกระแสที่ไหลผ่านมันน้อยมากๆ

การบาลานซ์ แบตลิเธียม

ดังนั้นทุกครั้งที่มีการต่ออนุกรมแบตเตอรี่ เราจำเป็นต้องทำการบาลานซ์ด้วยตัวเองเมื่อเราซื้อแบตเตอรี่มาครั้งแรก หลังจากนั้นใครจะทำการใส่ Active Balance เพิ่มเติมก็ได้เช่นกัน (ถึงมี Active Balance ก็ควรทำการบาลานซ์แบตครั้งแรกด้วยตัวเองอยู่ดีครับ)

การเลือก BMS

การเลือกประเภทของ BMS ก็มีความสำคัญเช่นกัน อย่างเช่น BMS ของ Daly พวกนี้เราเห็นหน้าตามันเหมือนกัน แต่บางอันมันทำมาสำหรับแบตลิเธียม ซึ่งตรงนี้จะหมายถึงแบตลิเธียม NMC NCA พวกแบตขนาด 18650 พวกนี้นะ ซึ่งมันจะแตกต่างจาก BMS ที่ใช้กับแบตลิเธียมฟอสเฟต

อย่างเจ้า BMS Daly ที่ผมโพสไว้ให้ มันจะมีคำอธิบายเป็นภาษาจีน ซึ่งผมก็อ่านไม่ออกหรอก แต่เจ้าที่ผมโพสไว้ให้เป็นของแบตลิเธียมฟอสเฟตแน่ๆ เนื่องจากผมติดต่อเพื่อนคนจีนที่เป็นวิศวกรสายนี้ให้เค้าช่วยคอนเฟิมให้

การทดสอบแบตเตอรี่

ทีนี้เรามาดูการทดสอบบ้างดีกว่า จะได้เห็นภาพกันชัดๆ ผมจะทำการทดสอบดังนี้

  1. การตัดของ BMS เมื่อแบตเตอรี่ใกล้หมด
  2. การตัดเมื่อมีการใช้กระแสที่สูงเกินไป

ส่วนการชาร์จของไม่ทดสอบนะ เพราะส่วนมากเราจะมี Solar Charge Controller เป็นตัวควบคุมอยู่แล้ว รวมถึงการตัดการชาร์จที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศาก็ของไม่ทดสอบเพราะเจ้า Daly ตัวนี้ไม่มีฟังก์ชั่นนั้นครับ

สรุป

BMS คืออุปกรณ์ที่ช่วยในการควบคุมการใช้งานของแบตเตอรี่ให้อยู่ในคอนดิชั่นที่ไม่ทำให้แบตเตอรี่เสื่อมเร็ว หรือเป็นอันตรายต่อแบตเตอรี่ โดย 3 หน้าที่หลักคือการควบการชาร์จเมื่อชาร์จเต็มแล้ว หรือควบคุมพลังงานในแบตเตอรี่เมื่อแบตเตอรี่ใกล้หมด

อีกหน้าที่หนึ่งคือควบคุมการใช้หรือการชาร์จด้วยกระแสที่สูงจนเกินไป ส่วนหน้าที่สุดท้ายคือการป้องกันการชาร์จที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 องศา