ทำไมต้องบาลานซ์ แบตเตอรี่ทุกครั้งก่อนใช้ พร้อมวิธีทำอย่างละเอียด

การบาลานซ์ แบตเตอรี่เป็นสิ่งที่สำคัญมาก และเป็นพื้นฐานที่มือใหม่ควรรู้ก่อนการเริ่มลงมือทำโซล่าเซลล์ off-grid อีกคำถามที่พบบ่อยคือ มีบอร์ด Active Balance แล้วต้องทำการบาลานซ์อีกหนหรือเปล่า หรือมี BMS มันจะช่วยในการบาลานซ์หรือเปล่า 

ก่อนอื่นมาเข้าใจกันก่อนว่าการทำบาลานซ์แบตเตอรี่ มันคืออะไร แล้วเราจะมาค่อยๆทำด้วยกันทีละขั้นตอนนะ

สารบัญ

บทความต่อไปนี้ ผมสรุปมาจากคลิปด้านล่างครับ ใครขี้เกียจอ่านก็ฟังในคลิปเอานะ ใครอยากฟังใน Youtube สามารถฟังได้ที่ “ทำไมต้องบาลานซ์แบตเตอรี่ ทุกครั้งก่อนใช้ พร้อมวิธีทำอย่างละเอียด”

ถ้าใครคิดว่ามีประโยชน์ อยากสนับสนุน ฟังสาระดีๆ ช่วยกด Like กด Share กด Subscribe

 ให้ผมด้วยนะ

ทำไมต้องบาลานซ์ แบตเตอรี่

จากบทก่อนๆผมได้พูดเรื่องพื้นฐานเรื่องการต่อวงจรไฟฟ้า อนุกรม หรือขนานไปแล้วนะ สรุปง่ายๆคือ ถ้าเราต้องการให้ volt เพิ่มเราก็ต่ออนุกรม ถ้าเราต้องการให้กระแสเพิ่มเราก็ต่อขนาน

ทีนี้หากเราต่ออนุกรม กระแสในแบตแต่ละเซลล์มันจะไหลเท่าๆกันหมดถูกมั้ย พอกระแสมันไหลเท่าๆกัน แต่พลังงานของแบตแต่ละก้อนมันเหลืออยู่ไม่เท่ากัน มันก็ต้องมีก้อนใดก้อนหนึ่งหมดก่อน

หากเราใช้แบตเตอรี่ลิเธียมจนหมดเกลี้ยง แล้วปล่อยทิ้งไว้ สิ่งที่เกิดคือแบตก้อนที่หมดก้อนแรกเสื่อมสภาพอย่างรวดเร็ว ดังนั้นหากเราไม่ทำการบาลานซ์แบตเตอรี่ก่อนใช้ครั้งแรก ปล่อยให้แบตเตอรี่ก้อนใดก้อนหนึ่งหมดบ่อยๆ ก้อนที่หมดก่อนเพื่อนเนี่ยแหละ จะเสียเร็วกว่าเพื่อนเลย ดังนั้นเราจึงต้องทำการบาลานซ์แบตเตอรี่ทุกๆครั้งที่มีการซื้อแบตมาใหม่นะ

บาลานซ์แบตเตอรี่

มี BMS แล้วยังต้องบาลานซ์แบตเตอรี่ไหม

ไม่ว่าเราจะทำการบาลานซ์แบตแล้ว หรือยังไม่บาลานซ์ หรือแม้แต่เราใส่ Active Balance แล้ว ยังไงเราก็จำเป็นต้องมี BMS เพระาว่า BMS มันไม่ได้มีหน้าที่ในการบาลานซ์แบตเตอรี่

แต่มีไว้เพื่อตรวจสอบพลังงานในแต่ละก้อนว่าหมดหรือยัง ถ้าใกล้หมดเจ้าตัว BMS จะเป็นตัวตัดทั้งวงจรเพื่อป้องกันแต่ละเซลล์เสียหาย ตรงนี้ขอไม่อธิบายละเอียดนะ ใครอยากรู้เรื่อง BMS อย่างละเอียดให้ไปดูบทความ “BMS battery คืออะไร เลือกใช้อย่างไร พร้อมการทดสอบ”

หากเราใส่ BMS แต่ไม่ทำการบาลานซ์แบตเตอรี่ ผลที่ตามมาคือ เราจะไม่สามารถใช้ความจุแบตเตอรี่ทุกก้อนอย่างเต็มที่ได้ เพราะ BMS จะทำการตัดทั้งวงจรเมื่อก้อนใดก้อนหนึ่งหมด หรือชาร์จเต็มนั่นเอง

มี Active Balance แล้วต้องบาลานซ์แบตหรือไม่

และไม่ว่าจะติดหรือไม่ติด Active Balance เราควรทำการบาลานซ์แบตเตอรี่ด้วยตัวเองก่อนการใช้ครั้งแรกนะครับ เนื่องจากกระแสที่ถ่ายเทโดย Active Balance มันน้อยมากๆนะ เรียกว่าถ้าแบตของเราเป็นแบตขนาดใหญ่นี่ Active Balance ทำงานไม่ทันแน่นอน

Active balancer

ขั้นตอนการบาลานซ์ แบตเตอรี่

เราไปดูขั้นตอนการทำบาลานซ์กันก่อนนะ ก่อนอื่นเครื่องมือที่เราควรมีคือ Power Supply ครับ ถ้าเกิดว่าแบตเราเหลือน้อยถ้าไม่อยากบาลานซ์แบตนาน ให้เราทำการชาร์จด้วยเครื่องชาร์จ 12V 24V ให้เรียบร้อยก่อน (ต่อ BMS ด้วย) หากใครไม่กลัวรอนาน ไม่ต้องชาร์จก็ได้นะ ทำบาลานซ์ไปได้เลย

หลังจากนั้นทำการแยกแบตออกมา แล้วให้ต่อขนานแบตทุกก้อนด้วยบัสบาร์

หลังจากนั้นให้เราปรับ Power Supply ไปที่ 3.6V (สำหรับแบตลิเธียมฟอสเฟตเท่านั้น) แล้วก็คีบ + เข้า + แล้วก็ – เข้า – ให้คีบแบตแทยงกันเหมือนในรูปนะ

จากนั้นเราจะเห็นกระแสของ Power Supply มันขึ้นบ้างลงบ้างก็ไม่ต้องสนใจ รอจนกว่ามันจะเป็น 0 แปลว่าแบตเต็มเรา ก็เป็นอันเสร็จสิ้นการบาลานซ์แบตเตอรี่นะ

สรุป

การบาลานซ์แบตเตอรี่เป็นขั้นตอนที่สำคัญมากๆสำหรับคนที่อยากทำระบบโซล่าเซลล์ off-grid ขนาดเล็กด้วยตัวเองนะ ถึงแม้เราจะใส่ BMS หรือ Active Balance แล้วก็ตาม การบาลานซ์แบบ manual ยังมีความจำเป็นอยู่ดีครับ